ÇATLAK DİŞ

Dişlerde meydana gelen çatlaklar hastalar tarafından fark edilmesinin zor olması ve çoğu durumda semptom ve belirti vermemesine bağlı olarak ihmal edilmektedir. İnsanlar artık daha uzun ve stresli yaşamakta ve dişlerde çatlaklara neden olacak, diş gıcırdatma, sıkma ve sert objeleri çiğneme gibi etkenlere karşı eskisine göre daha uzun yıllar maruz kalmaktadırlar. Bu alışkanlıklar dişleri çatlaklara karşı daha duyarlı yapmaktadır

ÇATLAK BİR DİŞİM OLDUĞUNDA NASIL HABERDAR OLABİLİRİM?

Çatlak dişler ısı değişimlerine maruz kaldığında duyarlılık hissetmesi veya çiğneme sırasında özellikle ağzın açılması sırasında düzensiz ağrı gibi değişik semptomlar gösterebilir. Çoğu vakada ağrıda gelgitler olabilir ve diş hekimi rahatsızlık veren dişi lokalize etmede zorluk yaşayabilir.

ÇATLAK DİŞLERİMİ NASIL TEDAVİ ETTİREBİLİRİM?

Dişlerde çok farklı tipte çatlaklar olmasına bağlı olarak farklı semptom ve belirtiler olması çatlak teşhisi koymayı zorlaştırmaktadır. Çatlağın yaygınlığı dişin tedavi seyrinin değerlendirmesini değiştirmektedir. Bu yüzden bütün dişler herhangi bir çatlak varlığı ihtimaline karşı tedavi öncesi incelenmelidir. Çatlak dişlerin çok farklı tipleri vardır. Dişinizin tedavisi ve sonucu çatlağın tipine, lokasyonuna ve uzanımına göre değişmektedir.

ÇATLAK BİR DİŞ NEDEN ÇOK AĞRIR?

Dişin sert dış dokularında çatlak meydana geldiği zaman, çiğneme sırasında parçaların hareketi pulpada irritasyon meydana getirmektedir. Çiğneme basıncının azalmasında ise çatlak hızlıca kapanmakta ve anlık, keskin bir ağrı oluşmaktadır. Çiğneme sırasında diş pulpasının irritasyonu çok defa tekrarlanabilmektedir ve sonucunda pulpadaki hasar tolerans noktasının üzerine çıkmaktadır. Sadece çiğneme değil aynı zamanda sıcaklık değişimlerine karşı da diş daha duyarlıdır. Zamanla bu çatlak diş pulpa dokusunun enfekte olmasına ve bu enfeksiyonun çevre dokulara yayılmasına neden olabilir.

ÇATLAK DİŞLERİMİ NASIL TEDAVİ ETTİREBİLİRİM?

• Çatlak çizgiler, Çatlak çizgiler sadece minenin dış tabakasını etkileyen ince çatlaklardır. Doğal olarak veya travma sonrası gelişebilir. Yetişkin dişlerde daha sık görülür ve genellikle arka bölge dişlerde meydana gelir. Dişe doğru bir ışık uygulama yapılırsa, bu yüzeysel hatlar minede ince çizgiler olarak görülürler. Semptom göstermezler. Kozmetik bir ihtiyaca yol açmadıysa tedavi gereği yoktur.
  
• Kırık tüberküller, dişin sement, dentin ve pulpa dokularını etkileyen kırıklardır. Kırık parçalardan üst taraftaki hareketli olabilir hatta çıkmış olabilir. Röntgende yatay veya köşegensel bir kırık hattı görülebilir veya kırık olmasına rağmen görünmeyebilir. Kırık hattının lokalizasyonuna göre tedavi değişir. Kök ucuna yakın kırıklarda iyileşme daha iyi iken dişin kuronuna yakın kırıklarda başarı daha düşüktür.
• Kırık, dişin çiğneme yüzeyinden dikey olarak köke uzanmaktadır. Kırık bir diş tam olarak iki parçaya ayrılmamıştır. Kırık hattının pozisyonundan dolayı çoğunlukla pulpada hasar oluşmuştur. Endodontik tedavi (kök kanal tedavisi), hasar gören pulpayı tedavi etmek için sıklıkla gerekmektedir. Kırık bir diş, kırığın mesafesine ve yönelimine, semptomların derecesine ve semptomların elimine olup olmamasına bağlı olarak basit restorasyonlar, kanal tedavisi veya çekimle bile tedavi edilebilir. Diş hekiminiz kırık dişi korumak ve kırık parçaları bir arada tutmak için dişi kuron protezi ile restore edecektir. Şayet kırık, diş etinin altına uzanıyorsa dişin çekiminin gerekli olabileceği vakalar olabilmektedir. Bu dişlerde erken teşhis önemlidir. Yüksek büyütme sağlayan araçlar ve özel ışık sistemleri yardımıyla bile çatlağın uzanımının tespiti zor olmaktadır. Tedavi edilmeyen çatlak bir diş kötüye girmekte ve sonuçta dişin çekimiyle sonuçlanmaktadır. Erken teşhis ve tedavi dişin korunmasında önemlidir.
• Ayrık kökler, kırık dişin bir yüzeyinden diğer yüzeyine ulaştığı zaman meydana gelmektedir ve diş iki parçaya ayrılmaktadır. Ayrık bir diş, çoğunlukla kırık bir dişin uzun dönemde ilerlemesi sonucu meydana gelmektedir. Ayrık dişlerde birbirinden tamamen ayrılmış parçalar bulunmaktadır Şayet kırık hattı oblik (eğik) ise önce daha küçük olan parça uzaklaştırılır, dişin halen restore edilebilme durumu olabilir. Fakat ayrıklık kemik seviyesine uzanırsa veya pulpayı içine alırsa diş restore edilemeyebilir ve endodontik tedavi uygun bir prognozla sonuçlanmayabilir. Dental tedavi öncesi uygun prognoz değerlendirmesi zorunludur ama çatlak dişli vakalarda bu sıklıkla zordur. Şüpheli veya bilinmeyen kırıklı vakaların tedavisinde uzun dönem başarı kuşkulu olduğundan hekim tedavinin devamının kararında dikkatli olmalı ve belirgin ayrık dişlerde tedaviden kaçınmalıdır.
• Vertikal kök kırıkları ,dişin kökünde başlayıp çiğneme yüzeyine doğru uzanan kırıklardır. Bu dişler çoğunlukla çok az belirti ve semptom gösterirler ve bu yüzden de hastalar kırık bir dişe sahip olduklarından habersizdirler. Vertikal kök kırıkları sıklıkla çevre kemik ve diş eti enfekte hale geldiğinde fark edilirler. Tedavi dişin çekimini içerebilir. Fakat kırık dişin uzaklaştırılması ile dişin belirli bir miktarı korunabilmişse Endodontik cerrahi bazı durumlarda uygun olabilmektedir. Kırığın nereye kadar uzandığını belirlemek sıklıkla zordur. Tekrarlayan endodontik patolojilerde en yaygın nedenlerden biri vertikal kök kırıklarıdır.

ÇATLAK BİR DİŞİN TEDAVİSİ SONRASI TAM BİR İYİLEŞME OLMAKTA MIDIR?

Ne yazık ki kemik dokusundaki bir çatlak veya kırık iyileşmesine rağmen dişteki bir çatlak iyileşmemektedir. İyileşmenin aksine bu çatlak hattı ilerlemekte ve bir ayrık oluşmasına ve dişin kaybına neden olmaktadır. Çatlak bir dişe kuron protezi yapılması dişin korunmasına yardımcı olmakta ama bu tüm vakalarda garanti değildir. Çatlak dişinizin tedavi görmesi önemlidir çünkü ağrınızda rahatlama sağlayacak ve çatlağın daha da büyümesini engelleyecektir. Tedavi edildiği zaman birçok çatlak diş fonksiyonuna devam etmekte ve çiğnemede rahatlama sağlamaktadır. Dişinizin teşhisi ve tedavi seçenekleri hakkında endodontistinizle konuşunuz. Endodontistiniz doğal dişinizin korunması ve en uygun diş sağlığınızın sağlanması için önerilerini bildirecektir.